نوشته شده توسط: میلاد محمود آروین رضائ الان اختر
دریاچه زریوار یا به عبارت بهتر تالاب آب شیرین زریوار (زریبار): (کردی: زر?بار) در فاصله 3 کیلومتری غرب شهر مریوان، و از مکانهای دیدنی و گردشگری استان کردستان است. آب تالاب شیرین است و از تعدادی چشمهی کف جوش و نزولات جوی تأمین میشود. در بیشتر زمستان ها سطح دریاچه کاملاً یخ میبندد. این تالاب در طول جغرافیایی ?8°46 و عرض جغرافیایی ?32°35 و ارتفاع 1285 متری از سطح دریا واقع گردیده است. طول دریاچه زریوار حدود ? کیلومتر و عرض آن حدود ??? کیلومتر است. وسعت تالاب به دلیل تغییرات حجم آبی در فصول مختلف متغیر و حداکثر عمق آن 12 متر است .
دریاچه زریوار یکی از منحصر به فرد ترین دریاچه های آب شیرین در جهان بشمار می رود و کلیه شرایط جامع یک تالاب بین المللی را داراست و حتی مواردی از رفتار و عملکرد برخی از موجودات مشاهده می گردد که تاکنون مطالعه و یا اعلام نشده است که نیاز به بررسی بیشتر را می طلبد.
حجم تقریبی آب تالاب حدود 30 میلیون متر مکعب برآورد شده است . محیط تالاب حدود 22،5کیلومتر و میزان متوسط بارندگی 786 میلیمتر در سال است. رطوبت نسبی برابر 4/58 درصد و متوسط تبخیر سالیانه معادل 1900 میلیمتر گزارش شده است.
دریاچه زریوار بهعنوان یک واحد اکولوژیکی و یک اکوسیستم آبی در کردستان پدیده ای بسیار زیبا و نادر می باشد. زریوار با قرار گرفتن در یک دره طولی نسبتاً وسیعی از دو طرف غرب و شرق با کوههای پوشیده از جنگل احاطه شده است. پوشش غالب اراضی در این منطقه را جنگل و بیشه زارهای نیمه انبوه تشکیل می دهند که گونه غالب جنگلی آن بلوط ایرانی بوده و در حالیکه سایر گونه های جنگلی دیگر مانند گلابی وحشی، زالزالک، بادام در شیبها و نقاط مختلف آن خودنمایی میکند.
از پوششهای گیاهی دریاچه می توان به گیاهان شناور چون سراتوفیلیوم، سریوفیلیوم و گونه هایی از گیاهان خاردار و از گیاهان حاشیه ای میتوان به گونه های نی، هزارنی، بارهنگ آبی، نیلوفر آبی، علف هفتبند، پیچکها، لویی و بزواش، جگن و نعناع اشاره کرد.
گونه های بومی: سیاه ماهی خالدار، سیاه ماهی معمولی، عروس ماهی، ماهی گامبوزیا (در حال حاضر این گونه ها در دریاچه یافت نمی شوند) گونه های غیربومی: ماهی آمور سفید، کپور آیینهای، کپور معمولی، کپور سرگنده (بیگ هد) و فیتوفاک اشاره کرد. ضمناً یک گونه مارماهی، 5 گونه فیتوپلانکتون و 17 گونه زئوپلانکتون شناسایی شده است. در خصوص گونه های وارداتی اخیر توسط سازمان شیلات و آبزیان می توان به گونه ماهی Gambosia siaaffinhs از خانواده poecilidae و یک گونه میگوی غول پیکر آب شیرین Giant fresh water prown اشاره کرد.
در حال حاضر بیش از 31 گونه پرنده بومی و مهاجر زندگی می کنند که از این تعداد تقریباً 14 گونه بومی و مابقی انواع پرندگان مهاجرند. اردک سرحنایی و سرسبز (Anos platyrhynchos)، اگرتها، بوتیمار بزرگ و کوچک، انواع چنگر، پرستوهای دریایی ،کشیم بزرگ (Podiceps cristafus) و کشیم کوچک (Tachybaptus ruficolis)، کاکائیها، حواصیل خاکستری، خوتکا، گیلار، و پرندگان شکاری همچون سنقر تالابی و دلیچه از گونه های با اهمیت و ارزشمند این تالاب محسوب می شوند.
سگ آبی، روباه، خوک وحشی، خرگوش، گراز (Sus scrufa) و نوعی گربه وحشی(Filis catus) است.
لازم به ذکر است که گونههای یاد شده بالاخص پرندگان، همه? پرندگان تالاب را شامل نشده بلکه شامل پرندگانی است که بصورت اکثریت بوده و برای افراد قابل مشاهده و تشخیصاند که این خانوادهها در طبقه بندی تالابها حائز اهمیت میباشد.
معرفی (وارد نمودن) گونههای غیر بومی برای تولید آبزیان، فعالیت به ظاهر مفیدی است که پیامدهای آن زیاد جلب توجه نمیکند. در حالیکه در نابودی گونههای endemic و کاهش ارزشهای تالابی نقش موثری دارد. سیاستگذاریهای درست تصمیم گیران و دادن اهمیت به تالابها با تکیه بر مسائل فرهنگی، اجتماعی نقش بسزایی در این زمینه میتواند ایفا نماید