^{سرب عنصری فلزی با عدد اتمی 82 در گروهAIVو دوره ی ششم جدول تناوبی قرار دارد ? رنگ آن خاکستری کم رنگ سنگین ، نرم با جرم اتمی2/ 207، چگالی35 /11نقطه ی ذوب 4/ 327 و نقطه ی جوش 1755 سانتی گراد است. در اسید نیتریک رقیق حل می شود اما در آب نامحلول است و در صورتیکه آب شامل اسید ضعیف باشد به آرامی در آن حل می شود. سرب در برابر خوردگی مقاوم ، نسبتا نفوذ ناپذیر در مقابل اشعه ی ایکس ? دارای هدایت الکتریکی ضعیف و غیر قابل اشتعال است.سرب آلوده کننده ی اتمسفر است که از طریق ذوب فلزات و یا از راه اگزوز اتومبیل وارد هوا می شود. سرب به بنزین به منظور روان کردن کار سوپاپ ها و بهسوزی بنزین به کار می رود ، که این راه بیشترین سرب را در هوا پخش می کند. سطوح بالای سرب ممکن است بهره ی هوشی را پایین بیاورد? چندین هزار کودک در مناطق شهری و صنعتی ممکن است دچار آسیب فکری ملایمی باشند که به علت قرار گرفتن در معرض غبار سرب ناشی از عملیات معدن کاری ، ذوب سنگ معدن و غیره می باشد. از سرب در باتریها ? در بنزین به صورت تترااتیل سرب ، به عنوان محافظ در برابر تابش اشعه ی ایکس ? پوشش کابل و سیم در تجهیزات واکنشهای شیمیایی( به صورت لوله ، مخزن و ...) آلیاژهای جوشکاری و لحیم کاری ، تضعیف کننده ی ارتعاشات در ساختمان های سنگین و ... استفاده می شود.}

واژه ی سرامیک اصطلاحی کلی برای معرفی فراورده هایی است که از ترکیبات معدنی غیر فلزی تشکیل شده اند و معمولا با انجام عملیات حرارتی در دماهای بالا قابل استفاده می شوند. در امریکا ژاپن و برخی دیگر از کشورها این واژه شیشه ها ومحصولات دیگر را هم در بر می گیرد.با توسعه ی محصولاتی مانند سرمتها (مواد با ترکیب سرامیک_فلز ) و سرامیکهای شیشه ای مرز بین سرامیکها و فلزات و همین طور سرامیکها وشیشه ها تا اندازهای نا مشخص شده است. سرامیکهای نوین دامنه ی گسترده ای از مواد و محصولات را شامل می شوند به طوری که از تک بلورها و مواد متراکم چند بلوری گرفته تا چند سازه های اتصال شیشه ای و در نهایت مواد عایق اسفنجی و مواد عمدتا شیشه ای همگی به این گروه از سرامیکها تعلق دارند. علاوه بر ترکیب شیمیایی و مینرالوژیکی ریز ساختار (وابسته به روش تولید ) نیز بر خواص مواد سرامیکی تاثیر می گذارد. واژه ی ریز ساختار توزیع فضایی فازهای منفرد و همچنین شکل اندازه و جهت گیری دانه ها وحفرات را بیان می کند.

اگر چه دانش تولید سرامیکها از قدیم شناخته شده اما تقاضای مداوم برای تولید سرامیکهای با کیفیت بالاتر و ظهور حوزه های نوین کاربردی ( مانند میله های سوختی رآکتورهای هسته ای توربین های گازی و موتورهای دیزلی سرامیکی? آسترهای نسوز واحدهای گازی کردن زغال سنگ و پایه های مدارهای مجتمع الکترونیکی ) باعث شدند تا نیاز شدیدی به توسعه ی فناوری های جدید وجود داشته باشد. سرامیک ها به سرامیکهای سیلیکاتی ? اکسیدی و غیر اکسیدی طبقه بندی می شوند.

لعاب سرامیک به کمک لعابهای غنی از گداز آور سطوح زبر سرامیکی ظریف صاف و هموار می شود. در این لعابها از اکسیدهای با نقطه ی ذوب پایین (اکسیدهای قلیایی و اکسیدهای قلیایی خاکی اکسید سرب و اکسید بور ) استفاده می شود.

مصرف سالانه ی کاغذ و مقوا در جهان حدود 250 میلیون تن است که بیش از نیمی از این مقدار در آمریکای شمالی و اروپا تولید می شود. میزان خمیر و کاغذ تولیدی در آفریقا تنها 1.2 میلیون تن در سال است. مصرف کاغذ در کشورهای پیشرفته بسیار زیاد است و مصرف سرانه ی کاغذ و مقوا در نقاط مختلف دنیا به طور چشم گیری متغیر است. علاوه بر الیاف بکر که به طور مستقیم از منابع گیاهی به روشهای شیمیایی و مکانیکی تولید می شود الیاف بازیافتی هم مورد استفاده بوده و سهم مهمی در تولید کاغذ و مقوا دارند. در حال حاضر الیاف بازیافتی بیش از 30 درصد کل مواد خام مصرفی برای صنایع کاغذ را تشکیل می دهد و طی چند سال گذشته استفاده از این الیاف به طور پیوسته افزایش یافته است در حالی که تولید خمیر بکر تقریبا ثابت مانده است.اگر چه میزان مصرف الیاف بازیافتی در حال افزایش است اما میزان مصرف این نوع الیاف در تولید محصولات کاغذی دارای محدودیت است و استفاده ی صد در صد از الیاف بازیافتی بسیار مشکل است. بخش اعظم الیاف بکر از منابع چوبی تولید می شود اگر چه گیاهان یک ساله نیز در این زمینه نقش مهمی ایفا می کنند. معمولا صنایع خمیر و کاغذ از چوب کاتینی که برای چوب بری و تهیه ی روکش مناسب نیست یا از ضایعات صنایع چوب بری و روکش استفاده می کند.

ترکیب شیمیایی کاغذ : از آنجا که کاغذ از الیافی ساخته می شود که قبلا تحت تاثیر تیمارهای فیزیکی و شیمیایی قرار گرفته اند سلولهای گیاهی حاصل از ترکیب شیمیایی ثابتی نسبت به ساختار منابع گیاهی اولیه برخوردار نیستند. سلولهای گیاهی عمدتا از پلیمرهای کربوهیدراتی آغشته شده به مقادیر مختلف لیگنین ( یک ترکیب پلیمری اروماتیک که میزان ان با افزایش سن گیاه افزایش می یابد و در حین فرایند لیگنینی شدن تولید می گردد) تشکیل شده اند. بخشی از این ترکیبات شامل پلی ساکاریدهای غیر ساختمانی با وزن مولکولی کم به نام همی سلولزها هستند که نقش بسیار مهمی در خصوصیات خمیر و کاغذ دارند. به نظر می رسید که با توجه به نام همی سلولزها این ترکیبات با سلولز ارتباط داشته باشند و به روش مشابهی با سلولز بیوسنتز شده باشند.اما در حال حاضر به خوبی مشخص شده است که این پلی ساکاریدها به روش متفاوتی بیوسنتز می شوند. و نقش ویژه ای در دیواره ی سلولی گیاهان ایفا می کنند.

کاغذسازی و محیط زیست: تخلیه ی پساب صنایع کاغذ به منابع ابی محیط ممکن است سبب آلودگی آب از نظر تغذیه یا از نظر مسمومیت و یا هر دو گردد. ماهیت این آلودگی ها بستگی زیادی به نوع فرایندهای لیگنین زدایی و رنگبری اعمال شده دارد. عملیات تولید خمیر و رنگ بری پساب بسیار آلوده ای تولید می کند.مایع پخت سیاه حاصل از عملیات لیگنین زدایی در یک سیستم عملیاتی مناسب نبایستی به صورت پساب تخلیه گردد و بایستی به طور کامل بازیابی و با استفاده از عملیات تغلیظ سوزاندن و انحلال مواد شیمیایی معدنی باقی مانده مجددا مورد استفاده قرار گیرد.  

تشکیل رسوب به خاطر ته نشینی املاح کم محلول آب انجام می شود. دما و  PH دو متغیر اصلی در حلالیت نمک ها می باشد. عوامل زیادی در کیفیت و کمیت رسوب تاثیر دارد از جمله : الف) جنس سطح : جنس سطح هم در کمیت و هم در کیفیت آن به ویژه از نظر چسبنده و غیر چسبنده بودن موثر است. در یکی از تحقیقات علمی نشان داده شده است که آبی با  PH برابر 8.4 و سختی و قلیاییت اولیه برابر  PPm 205 معادل کربناتی در عرض 100 ساعت بر روی سطح چدنی بیش از 60 برابر سطح فولاد ضد زنگ رسوب ایجاد کرده است. اما این ادعا که برخی مطرح می کنند که اصلا رسوبی ایجاد نمی شود درست نیست چون آب اشباع از املاح در تماس با هر سطحی در دراز مدت رسوب ایجاد خواهد کرد هر چند که مقدار آن ممکن است خیلی کم باشد. نا همواری سطح باعث می شود که چسبندگی رسوب بیشتر شود. به طور کلی چسبندگی رسوب به نوع ماده ی رسوب و جنس سطح جامد بستگی دارد.

ب)  PH و قلیاییت آب : با توجه به آنکه اولا در  PH های مختلف جنس رسوب می تواند فرق کند و ثانیا حلالیت برخی نمکها به  PH بستگی دارد می توان انتظار داشت که  PH نقش کلیدی هم در کیفیت و هم در کمیت رسوب داشته باشد. قلیاییت آب در تشکیل رسوب ممانعت کننده از خوردگی فولاد توسط آب موثر است و باعث کاهش نرخ خوردگی فولاد می شود. چنین رسوبی همانند یک ممانعت کننده ی طبیعی عمل می کند.                 

ج) آنالیز آب : کلراید و سولفات باعث افزایش خوردگی آب می شوند از این رو نسبت مجموع غلظت کلراید و سولفات به غلظت قلیاییت به عنوان شاخص خوردگی آب در نظر گرفته می شود.

د) زمان و سرعت ترسیب : هر چه سرعت ترسیب کندتر باشد رسوب تولید شده غیر متخلخلتر و سفت تر خواهد بود. علاوه بر ان گذشت زمان چسبندگی بین سطح و رسوب را افزایش خواهد داد.

ه) تاثیر عوامل هیدرودینامیکی: حرکت سیال روی کیفیت رسوب اثر می گذارد در سیستم هایی که اب در گردش است رسوب کربنات ایجاد شده سفت و سخت است ولی در آبهای ساکن کریستال های کربنات کلسیم نرم و غیر چسبنده می شوند به علاوه تلاطم جریان باعث تسریع در ایجاد رسوب می گردد به طوری که در قسمت مستقیم یک خط لوله ممکن است رسوبی ایجاد نشود ولی در زانوهای همان خط لوله رسوب گذاری شدید انجام شود.

پیش بینی تشکیل رسوب: املاح آب که بیشترین شانس ایجاد رسوب دارند عبارتند از : کربنات کلسیم ? سولفات منیزیم و ترکیبات سیلیکاته . پیش بینی رسوب سولفاتها مشکل است اما پیش بینی رسوب کربنات کلسیم مهم تر از سولفات کلسیم است چون اولا شانس تشکیل رسوب کربنات کلسیم خیلی بیشتر از سولفات کلسیم است ثانیا رسوب کنترل شده ی کربنات کلسیم مفید هم است چون لایه ی نازکی از کربنات کلسیم می تواند به عنوان محافظ لوله باشد.

شیمی معدنی شاخه‌ای از دانش شیمی است که با کانی‌ها (مواد معدنی) و خواص آنها سروکار دارد.

شیمی معدنی شاخه بزرگی از علم شیمی است که بطور کلی شامل بررسی، تحلیل و تفسیر نظریه‌های خواص و واکنشهای تمام عناصر و ترکیبات آنها بجز هیدروکربنها و اغلب مشتقات آنهاست.

به عبارت دیگر می‌توان چنین اظهار نظر کرد که شیمی معدنی کلیه موادی که از جمله ترکیبات کربن نباشند، به استثنای اکسیدهای کربن و دی سولفید کربن را دربر می‌گیرد.

در شیمی معدنی در مورد گستره وسیعی از موضوعات از جمله: ساختمان اتمی، بلورنگاری (کریستالوگرافی)، انواع پیوندهای شیمیایی اعم از پیوندهای کووالانسی، یونی، هیدروژنی و ...، ترکیبات کوئوردیناسیون و نظریه‌های مربوطه از جمله نظریه میدان بلور و نظریه اوربیتال مولکولی، واکنشهای اسید و باز، سرامیکها، تقارن مولکولی و انواع بخش‌های زیرطبقه الکتروشیمی (برقکافت، باطری، خوردگی، نیمه رسانایی و غیره) بحث می‌شود.

در باب اهمیت شیمی معدنی، ساندرسن چنین نوشته است:

در واقع بیشترین مباحث علم شیمی را دانش اتمها تشکیل می‌دهد و کلیه خواص مواد و ترکیبات، به ناچار ناشی از نوع اتمها و روشی است که با توجه به آن، اتمها به یکدیگر می‌پیوندند و مجموعه تشکیل می‌دهند و از طرف دیگر کلیه تغییرات شیمیایی متضمن بازآرایی اتمهاست. در این حال شیمی معدنی تنها بخشی از علم شیمی است که با توجه به آن می‌توان به صورتی ویژه، در باب مغایرتهای موجود در میان کلیه انواع اتمها بررسی نمودطبقه بندی مواد معدنی

در یک مفهوم گسترده، مواد معدنی را می‌توان در چهار طبقه تقسیم بندی نمود: عناصر، ترکیبات یونی، ترکیبات مولکولی و جامدات شبکه‌ای یا بسپارها.

عناصر: عناصر دارای ساختارها و خواص بسیار متفاوت هستند. بنابراین می‌توانند به یکی از صورتهای زیر باشند:

گازهای اتمی (Kr , Ar) و یا گازهای مولکولی (Latex Error:

{O_2 , H_2})

جامدات مولکولی (Latex Error:

{C_6 , S_8 , P_4})

مولکولها و یا جامدات شبکه‌ای گسترش یافته (الماس، گرافیت)

فلزات جامد (Co , W) و یا مایع (Hg , Ca)

ترکیبات یونی: این ترکیبات در دما و فشار استاندارد همواره جامدند و عبارت‌اند از:

ترکیبات یونی ساده، مانند NaCl که در آب یا دیگر حلالهای قطبی محلول‌اند.

اکسیدهای یونی که در آب غیر محلول‌اند، مانند () و اکسیدهای مختلط همچون اسپنیل (Latex Error:

{MgAl_2O_4})، سیلیکاتهای مختلف مانند Latex Error:

{CaMg(SiO_3)_2} و ...

دیگر هالیدهای دوتایی، کاربیدها، سولفیدها و مواد مشابه. چند مثال عبارتست از: BN , GaAs , SiC , AgCl.

ترکیباتی که دارای یونهای چند اتمی (به اصطلاح کمپلکس) هستند، همچون Latex Error:

{Ni(H_2O)_6{2+} , Co(NH_3)_6{3+} , SiF_6^{2-}} .

ترکیبات مولکولی: این ترکیبات ممکن است جامد، مایع و یا گاز باشند و مثالهای زیر را دربر می‌گیرند:

ترکیبا دوتایی ساده همچون Latex Error:

{UF_6 , OsO_4 , SO_2 , PF_3} .

ترکیبات پیچیده فلزدار همچون Latex Error:

{RuH(CO_2Me)(PPh_3)_3 , PtCl2(PMe_3)_2} .

ترکیبات آلی فلزی که مشخصا پیوندهای فلز به کربن دارند، مانند Latex Error:

{Zr(Cn_2C_6H_5)_4 , Ni(CO)_4} .

جامدات شبکه‌ای یا بسپارها: نمونه‌های این مواد شامل بسپارهای متعدد و متنوع معدنی و ابررساناها است. فرمول نمونه‌ای از ترکیبات اخیر Latex Error:

{YBa_2Cu_3O_7} است.ساختارهای مواد معدنی

ساختار بسیاری از مواد آلی از چهار وجهی مشتق می‌شود. فراوانی آنها به این دلیل است که در مواد آلی ساده، بیشترین ظرفیت کربن و همچون بیشتر عناصر دیگری (به استثنای هیدروژن) که معمولاً به کربن پیوند می‌شوند، چهار است. اما اجسام معدنی وضعیت ساختاری بسیار پیچیده‌ای دارند، زیرا اتمها ممکن است خیلی بیشتر از چهار پیوند تشکیل دهند. بنابراین، در مواد معدنی اینکه اتمها پنج، شش، هفت، هشت و تعداد بیشتری پیوند تشکیل دهند، امری عادی است. پس تنوع شکل هندسی در مواد معدنی خیلی بیشتر از مواد آلی است.

ساختار مواد معدنی اغلب بر اساس تعدادی از وجیهای با نظم کمتر، نظیر دو هرمی با قاعده مثلث، منشور سه ضلعی و غیره و همچنین بر اساس شکلهای باز چند وجیهای منتظم یا غیر منتظم که در آنها یک یا چند راس حذف شده است، نیز مشاهده می‌شود

در توجیه موجودیت مواد معدنی و در توصیف رفتار آنها، به استفاده از جنبه‌های خاصی از شیمی فیزیک، بخصوص ترمودینامیک، ساختارهای الکترونی اتمها، نظریه‌های تشکیل پیوند در مولکولها، سینتیک واکنش و خواص فیزیکی مواد نیاز داریم. بنابراین با استفاده از شیمی فیزیک می‌توان به ساختار اتمی و مولکولی، تشکیل پیوند شیمیایی و دیگر اصول لازم برای درک ساختار و خواص مواد معدنی پرداخت.

پروژه 1.44/1.42 میکویان نمونه اولیه جنگنده برتری هوایی نسل پنجم نیروی هوایی روسیه است. جدا از انواع مطرح شده، این هواپیما با نام MiG-MFI و بطور غیر رسمی MiG-35 و حتی MiG-39 نیز شناخته می شود. ناتو نیز نام "Flatpack" را برای آن برگزیده است. در واقع ارتباط بین 1.44 و 1.42 هنوز هم مبهم مانده است که در این مقاله برای راحتی از 1.44 استفاده می شود. 1.44 بعنوان ورود دفتر طراحی میکویان- گورویچ به برنامه طراحی جنگنده خط مقدم روسیه بود. کاری که در سال 1980 طرح ریزی شده و شبیه برنامه جنگنده تاکتیکی پیشرفته ایلات متحده بود

در واقع 1.44 برای مقابله با F/A-22 و کنار زدن آن از هر لحاظ طراحی شد. این جنگنده که قابل مقایسه با F/A-22 و یوروفایتر تایفون است دارای ویژگی های طراحی بسیار شبیه جنگنده های نسل پنجم غربی که شامل تغییر بردار رانش، پنهانکاری، حرک کروز مافوق صوت و سیستمهای پیشرفته الکترونیکی می باشد، است. نگاه به توسعه 1.44 نشان می دهد که این پروژه بیشتر برای زمینه سازی و دسترسی به فناوریهای مورد نظر و طراحی های بعدی توسعه یافت تا اینکه یک جنگنده برتری هوایی باشد. طراحی میگ 1.44/1.42 همواره در هاله ای از ابهام باقی مانده است. در سال 1997 دولت روسیه پروژه MFI را به خاطر هزینه های بالا ( 70 میلیون دلار به ازای هر فروند) لغو کرد

 

با این حال توسعه پروژه با انجام آزمایش پروازی در 29 فوریه سال 2000 و در ادامه با دو پرواز آزمایشی تایید شده در سال 2001 ادامه یافت. با کنار گذاشتن پروژه MFI، پروژه دیگری تحت عنوان PAK FA ( مجتمع هوایی آینده برای نیرو های هوایی تاکتیکی) برای ساخت هواپیمایی با قابلیت جنگنده F/A-22 رپتور و قیمت و اندازه ای شبیه جنگنده ضربتی مشترک F-35 آغاز شد. در سال 2001 هند با روسیه توافق توسعه و ساخت برنامه PAK FA را با همکاری دو کشور حاصل نمود. دو شرکت میکویان-گرویچ(با نمونه به روز شده پروژه 1.44) و سوخوی طرحهای خود را به وزارت دفاع روسیه ارایه دادند که اینبار میکویان موفق نبود و این وزارت دفتر طراحی سوخوی را انتخاب نمود. طرح پیشنهادی سوخوی هواپیمای بال متمایل به جلو هم خانواده Su-47 (S-37) برکوت بود. شروع تولید این طرح جاه طلبانه برای سال 2010 طرح ریزی شده است. این درحالی است که میگ و یاکولوف بعنوان پیمانکار ثانویه در نظر گرفته شده و میگ 1.44 نیز بعنوان نمایشگر فناوری پروژه PAK FA مورد استفاده قرار می گیرد. موتور Al-41F میگ 1.44 نیز برای این پروژه در نظر گرفته شده است. طراحی بالهای میگ 1.44 بصورت دلتا بوده، خدمه یک نفر و دارای کانارد متحرک می باشد. طراحی ظاهری میگ 1.44 بسیار شبیه جنگنده یوروفایتر تایفون است. این هواپیما از دو موتور Al-41F لیولکا با پس سوز و سیستم تغییر بردار رانش هرکدام با قدرت 175 کیلو نیوتون نیرو می گیرد ( این موتور همچنان در حال توسعه و تکمیل است.

---

---

ورودی موتور ها در یک جا و در زیر بدنه هواپیما قرار گرفته است. میگ 1.44 35 تنی از نظر تئوری دارای حداکثر سرعت 2.6 ماخ بوده --که نسبت به جنگنده F/A-22 بیشتر است- و قادر به پرواز دراز مدت مافوق صوت است. ارابه فرود میگ 1.44 شامل یک ارابه فرود دو چرخه در جلو و دو ارابه تک چرخ در پشت می باشد. اویونیک(الکترونیک) هواپیما مطابق با آخرین استاندارد های غرب مانند کابین شیشه ای، رادار پالس داپلر با آنتن آرایه ای مرحله ای هوایی می باشد. سیستم رادار با سیستم کنترل آتش مرتبط بوده که به هواپیما اجازه ردگیری 20 هدف و درگیری همزمان با 6 فروند از آنها را می دهد. البته ادعاهای در خصوص درگیری همزمان با 20 هدف نیز وجود دارد که غیر واقعی به نظر می رسد همچنین این سیستم عالی اجازه درگیری فراتر از میدان دید (فامد) با هواپیماهایی مانند F/A-22 را به میگ 1.44 می دهد. کنترل و مانور پذیری آن نیز با دارا بودن کنترل با سیم، سیستم تغییر بردار رانش و دو موتور قوی چیزی کمتر از F/A-22 نداشته و با آن برابر ارزیابی می شود. همچنین میگ 1.44 دارای گشتره وسیعی از سلاحهای قابل حمل هوا به هوا مانند موشک R-77 و R-73 آرچر و هوا به زمین و یک توپ 30 میلیمتری است. می باشد در آخر انتظار می رود که در آینده جنبه های آزموده شده در میگ 1.44 و MiG-29SMT در یک طرح جدید جنگنده نسل پنج و نیم به کار گرفته شود. زیرا بی تردید روسیه با مرزهای طولانی خود به چنین جنگنده دوربرد و کارآمدی نیاز خواهد داشت

 

تقسیم بندی کهکشان ها، آنها را درسه دسته مختلف قرار می دهند که عبارتند از مارپیچی (Spiral)، بیضوی (Elliptical) و بی قاعده (Irregular). وجه نام گذاری آنها طبیعتا" به آنگونه که ین کهکشانها از بیرون دیده می شوند باز می گردد.
برخلاف تصور بسیاری از ما کهکشان راه شیری (Milk Way) یعنی جیی که زمین و منظومه شمسی جزوی از آن هست بصورت یک روبان نیست، بلکه از نوع مارپیچی می باشد. هنگامی که از بیرون به کهکشان راه شیری نگاه می کنید ممکن است آنرا بعنوان توده ی از ابر و یا غبار تعبیر کنید اما آن چیزی نیست جز تعداد غیرقابل شمارش از ستاره ها که بری چشم قابل رویت نیستند.
راه شیری را تقریبا" می توان مسطح در نظر گرفت که تنها قسمت مرکزی ین کهکشان کمی برآمدگی دارد. قطر ین کهکشان چیزی حدود 120 هزار سال نوری بوده و اگر ابرهی پیچی اطراف آنرا هم در نظر بگیریم ین قطر می تواند به 300 هزار سال نوری هم برسد.

فاصله خورشید ما از مرکز کهکشان راه شیری چیزی حدود 30 هزار سال نوری میباشد و برآوردها نشان می دهد که حدود 400 بیلیون ستاره در کهکشان ما وجود دارد. بری درک عظمت هستی همین بس که تا کنون برآورد دانشمندان از تعداد کهکشان هیی که وجود دارد به عددی حدود 120 بیلیون میرسد.

اختر شناسان ابتدا تصور می کردند که خورشید در نزدیکی مرکز کهکشان قرار دارد.بعدها دریافتند که مرکز کهکشان بیست و چهار هزار سال نوری در راستی صورت فلکی قوس با ما فاصله دارد.در ضمن یک سال نوری مصافتی است که نور در یک سال طی می کند و تقریبا شش تریلیون کیلومتر(میلیون میلیون)میل یا نه و نیم تریلیون کیلومتر است.با ین سرعت نور خورشید تقریبا هشت دقیقه طول می کشد تا به زمین برسد. اگر شما بتوانید با سرعت نورحرکت کنید طی یک ثانیه می توانید هفت و نیم بار زمین را دور بزنید.ین سوی کهکشان تا ان سوی ان صد هزار سال نوری فاصله داردکهکشان از یک گوی مرکزی متشکل از ستارگان پیر قرمزرنگ ویک صفحه خارجی مسطح حاوی گاز وغبار و ستارگان ابی جوان تشکیل شده است.بخش مرکزی راه شیری بید بسیار درخشانتر به نظر برسد ولی ابرهی غباری شکل آن را از دید ما پنهان می کنند.خورشید ما درصفحه خارجی در بازو جبارکهکشان قرار دارد.جبار- قنطورس-قوس و برساووش(برساووس)چهار بازوی مارپیچی کهکشان ما هستند.

کهکشان راه شیری ، کهکشانی مارپیچی است که شامل حدود 500 میلیارد ستاره است. ین کهکشان حدود 10 میلیارد سال پیش ، از یک ابر عظیم گاز و غبار تشکیل یافت.در قسمت مرکزی یک هسته برآمده وجود دارد که به آن Bluge گفته میشود. تراکم جرمی ستاره ها در ین محدوده بسیار بالا می باشد و سن ستاره هیی که در ین قسمت قرار دارد به بیش از 10 بیلیون سال میرسد. هسته توسط گروهی از دنباله‌هی مارپیچی در برگرفته شده است. ین دنباله‌ها از ستاره‌هی فروزان تازه شکل یافته تشکیل شده‌اند. هسته و قرص کهکشان با هاله‌ی از ستاره‌هیی با طول عمر بسیار زیاد ، در بر گرفته شده‌اند.

قطر هسته یک کهکشان در حدود 10000 سال نوری است. قسمت احاطه کننده هسته داری قطری برابر با 100000 سال نوری و ضخامتی برابر با 1000 سال نوری است که شکل گیری آن به اویل پیدیش کهکشان راه شیری بر می گردد شید چیزی حدود 10 تا 15 بیلیون سال پیش.  هاله(Halo) کهکشان داری قطری تا 50000 سال نوری است. منظومه شمسی (شامل ابر اوپتیک-اورت) با عرضی برابر با سه سال نوری نسبتا کوچک به نظر می‌رسد. خورشید با سرعتی حدود 220 کیلومتر (135 میل) در ثانیه ، مرکز کهکشان(Disk) را در مدت زمانی حدود 250 میلیون سال دور می‌زند. تا کنون خورشید 15 تا 20 دور به گرد هسته کهکشان چرخیده است.علاوه بر اجرام موجود در ین قسمت، توده هیی از گازهی بسیار گرم و یونیزه شده نیز در هاله کهکشان راه شیری موجود هست. مطالعاتی که در باره گردش کهکشان راه شیری انجام شده است نشان می دهد که جرم ین قسمت بیشتر توسط موادی که بخوبی شناسیی نشده اند و به آنها dark-matter گفته میشود تشکیل شده است و در کل جرم کلی کهکشان ما را احاطه کرده اند.

دیسک (Disk) قسمت تقریبا" مسطحی است شامل تعداد زیادی ستاره و اجرام آسمانی که همراه کهکشان حرکت می کند. خورشید و منظومه شمسی نیز در همین قسمت از کهکشان راه شیری قرار دارند که در هر 250 میلیون سال یکبار به دور هسته مرکزی کهکشان راه شیری گردش می کنند. اغلب اجرامی که در ین قسمت قرار دارند جوان بوده و سن آنها از حدود یک میلیون سال به بالا می باشد.

گذر صورتهی فلکی از راه شیری

بیرون از راستی راه شیری تعداد بسیار کمی ستاره کم نور وجود دارد. بطوری که درخشش مبهمی نیز از آنها آشکار نمی‌شود. به علت آنکه راه شیری دیره کاملی در سرتاسر آسمان تشکیل می‌دهد، در هر نقطه روی زمین می‌توان بخشهیی از آن را دید. چند صورت فلکی مهم که راه شیری از میانشان می‌گذرد، شامل ذات الکرسی ، پرساوس ، ممسک الاعنه (ارابه ران) ، تکشاخ ، بادبان ، صلیب ، عقرب ، قوس ، دلو و دجاجه است.

فراوانی میدان ستاره

انبوهترین میدان ستاره‌ی ، در راه شیری جنوبی قرار دارد که منظر زیبیی در آسیی جنوبی و آفریقیی جنوبی بوجود می‌آورد. بری رصد کنندگان واقع در نیمکره شمالی ، بهترین حالت راه شیری اواخر تابستان دیده می‌شود. هنگامی که دجاجه را بتوان در بالی سر دید.

ماهیت راه شیری

ما منظره کهکشان عظیم و پرستاره‌ی را که درون آن زندگی می‌کنیم، به صورت راه شیری می‌بینیم. در کهکشان ما ، احتمالا صد هزار میلیون ستاره وجود دارد. ما در میان ین کهکشان هستیم و به همین دلیل نمی‌توانیم شکل کلی آن را به آسانی تجسم کنیم. در واقع ، کهکشان راه شیری ، شبیه یک چرخ فلک غول پیکر است و دو بازوی پرستاره دارد، که چندین بار به دور بخش مرکزی پیچیده‌اند. طول کهکشان ما 100000 سال نوری است. 30000 سال طول می‌کشد تا یک پیام رادیویی از زمین به مرکز آن برسد. اگر ستارگان کهکشان را با سرعت سه ستاره در یک ثانیه بشماریم، هزار سال طول می‌کشد.

قسمت نورانی راه شیری

روشن ترین بخش راه شیری در صورت فلکی قوس است. تلسکوپهی رادیویی فروسرخ ، علامتهی پرقدرتی از ین منطقه آشکار می‌کنند. شید درمرکز بیظلم کهکشان ما ، یعنی نقطه‌ی در راستی صورت فلکی قوس ، سیاهچاله بسیار بزرگی وجود داشته باشد که آزادانه ستارگان و سیاره‌ها را می‌بلعد و توده انبوهی از آنها را در کنار هم جمع می‌کند.

تغییر صورتهی فلکی

چرخش آرام کهکشان ما که در آن بخشهی مرکزی پیوسته از قسمتهی بیرونی پیشی می‌گیرند، به ین معنی است که ستارگان نیز بطور مداوم در پهنه آسمان حرکت می‌کنند. در چند میلیون سال ینده ، منظره صورتهی فلکی در نتیجه ین حرکت بی وقفه ستارگان تغییر حالت خواهد داد.

همسیگان دیوار به دیوار ما

یا همه ستارگان در کهکشان ما جی گرفته اند؟یا کهکشان ما کل جهان را تشکیل می دهد؟چنین نیست.در نیمکره جنوبی می توان دو تکه ابر را شب هنگام مشاهده کرد که به نظر می رسد تکه هی جدا شده ی از راه شیری باشند.انها را ابرماژلانی بزرگ وابر ماژلانی کوچک گویند.ابرهی مزبور به نام فردینان ماژلان اولین اروپیی که آنها را مشاهده کرد نامیده شده اند.انها نیز از تعداد زیادی ستاره کم نور تشکیل شده اند و کهکشانهی کوتوله ی هستند که در فاصله صد و پنجاه هزار سال نوری ما قرار گرفته اند.ابر ماژلانی بزرگ تقریبا داری ده میلیارد ستاره است و ابر ماژلانی کوچک فقط از دو میلیارد ستاره تشکیل شده است.کهکشان ما در مقیسه با انها همچون غولی است.

خانواده راه شیری

کهکشان هی دیگری نیز وجود دارند .به عنوان مثال یک تکه مه مانند کم نور در صورت فلکی امراه المسلسله(زن به زنجیر کشیده شده)وجود دارد.قرنها بود که به وجود ان پی برده بودند اما آن را چیز مهمی نمی پنداشتند.ولی اختر شناسان در دهه 1920 پی بردند که ین تکه ابرکهکشانی دور دست است که از کهکشان ما بزرگتر است.نام ین کهکشان امراه المسلسله است
و با ما دو میلیون و سیصد هزار سال نوری فاصله دارد.
تقریبا بیست و چهار کهکشان دیگر نیز وجود دارند که اکثر انها کوچکند و فاصله آنها با ما در حدود فاصله کهکشان امراه المسلسله است.آنها خوشه ی از کهکشانها را تشکیل میدهند که کهکشانهی گروه محلی نام دارند.ین کهکشانها بر اثر نیروی جاذبه در کنار هم قرار گرفته اند و در حال گردش به دور یکدیگرند.

 

از نانوتکنولوژی، بیوتکنولوژی و فناوری اطلاع رسانی به عنوان سه قلمرو علمی نام می برند که انقلاب سوم صنعتی را شکل می دهد. از همین روست که کشورهای در حال توسعه که اغلب از دو انقلاب قبل جا مانده اند، می کوشند با سرمایه گذاری در این سه قلمرو، عقب ماندگی خود را جبران کنند. همان گونه که در این گزارش می خوانید، نانوتکنولوژی کاربردهای گسترده ای در تمام حیطه های زندگی دارد و از این رو توسعه آن می تواند به بهبود و تسهیل زندگی کمک فراوان کند.

اتم سنگ بنای بنیادی ماده است و در نتیجه اتم ها بسیار کوچک هستند. توصیف و تصور جهان در سطح اتم و ملکول دشوار است. این حیطه از علم به قدری عجیب است که بخشی خاص از فیزیک به آن اختصاص یافته شده که مکانیک کوانتم نام دارد. هدف این علم برای توصیف رخدادها در سطح اتم است.اگر قرار بود توپ تنیس را به طرف دیوار پرتاب کنید و توپ از آن بگذرد و به سوی دیگر دیوار برود، حتماً تعجب می کردید. اما این دقیقاً همان اتفاقی است که در مقیاس کوانتم رخ می دهد. در مقیاس بسیار کوچک، خواص ماده مانند رنگ، مغناطیس و توانایی انتقال برق نیز به شکل غیرمنتظره تغییر می کند. دیدن جهان اتم به معنای عادی کلمه میسر نیست، چون خواص آن کوچکتر از طول موج نور قابل دیدن است. اما در سال 1981 پژوهشگران شرکت آی بی ام نوعی میکروسکوپ ساختند که نام آن STM بود. اسم این میکروسکوپ در واقع از یک خاصیت در مکانیک کوانتم گرفته شده بود که در میکروسکوپ یاد شده به کار می رود. این دستگاه می توانست پستی و بلندی های در مقایس جهان نانو را نشان دهد. میکروسکوپ STM این امکان را به دانشمندان داد که برای اولین بار اتم ها و ملکول ها را ببینند. تصاویر این میکروسکوپ به زیبایی و وضوح تصاویر طبیعت اما در مقیاس تصورناپذیر نانومتر بود.

یک نانومتر یک میلیاردیم متر یا حدوداً به طول 10 اتم هیدروژن است. با وجودی که دانشمندان از سال های دهه 1950 درباره بررسی مواد در این مقیاس تلاش کرده بودند، آنان ناچار شدند تا اختراع میکروسکوپ STM صبر کنند تا به هدف خود برسند.

عموماً در این باره توافق وجود دارد که نانوتکنولوژی اشیاء بین یک تا 100 نانومتر را در بر می گیرد، هر چند که این تعریف تا حدی قراردادی است. برخی افراد اجسامی به کوچکی یک دهم نانومتر را نیز در نظر می گیرند که به اندازه پیوند بین دو اتم کربن است. در دیگر سوی این گستره در اجسام بزرگتر از 50 نانومتر قوانین فیزیک کلاسیک صدق می کند.

مواد بسیاری هستند که دارای خواص اجسام در مقیاس نانو هستند اما اسم نانوتکنولوژی به آنها اطلاق نمی شود. نانوتکنولوژی در پی آن است تا از خواص عجیب اجسام در مقیاس بسیار کوچک استفاده کند.

جورج اسمیت سرپرست بخش علم مواد در دانشگاه آکسفورد گفت در مقیاس نانو، خواص «جدید، هیجان انگیز و متفاوتی» یافت می شود. با کوچک تر شدن اجسام، نسبت بین فضای سطح و حجم آن افزایش می یابد. این امر بدان علت مهم است که اتم های موجود در سطح یک ماده معمولاً بیشتر از اتم های مرکز آن واکنش نشان می دهند. از این رو، اگر نقره به ذرات بسیار کوچک تبدیل شود، خواص ضدمیکروبی پیدا می کند که در حجم انبوه آن وجود ندارد. یک شرکت با تولید ذرات ریز از ترکیب اکسید سدیم از این خاصیت استفاده می کند و ماده ای تولید می کند که خاصیت کاتالیزوری آن بیشتر است.

در این جهان نادیدنی، ذرات کوچک طلا در دمای چند صد درجه پایین تر ذوب می شود و مس که معمولاً رسانای خوب الکتریسیته است، ممکن است در لایه های نازک و در مجاورت میدان مغناطیسی مقاوم شود.

الکترون ها (مانند همان توپ تنیس خیالی) می توانند از نقطه ای به نقطه دیگر بجهند و ملکول ها می توانند همدیگر را از مسافت های متوسط جذب کنند. این خاصیت به برخی حشرات اجازه می دهد روی سقف راه بروند، چون موهای ریز کف پایشان به سقف می چسبد.

اما یافتن خواص جدید در مقیاس نانو گام نخست است. گام بعدی استفاده از این دانش است. توانایی ساخت اجسام با دقت اتمی این امکان را به دانشمندان می دهد که موادی با خواص بهتر یا جدید نوری، مغناطیسی، حرارتی یا الکتریک تولید کنند.

اکنون انواع جدیدی از ماده تولید می شود. مثلاً شرکت نانوسونیک در ویرجینیا لاستیک فلزی تولید کرده است. این ماده مانند لاستیک انعطاف و انحنا می پذیرد اما الکتریسیته را مانند فلزی محکم منتقل می کند. مرکز تحقیقاتی جنرال الکتریک در پی ساخت سرامیک انعطاف پذیر است. در صورت موفقیت، از این ماده می توان در ساخت قطعات موتور جت استفاده کرد و موتورهایی ساخت که در دمای بیشتر با کارایی بهتری کار کند. چندین شرکت مشغول کار روی موادی هستند که روزی به صورت رنگ به سلول های خورشیدی بدل خواهد شد.

از آنجایی که نانوتکنولوژی کاربردهای گسترده ای دارد، بسیاری از افراد فکر می کنند این علم اهمیتی به مانند برق یا پلاستیک پیدا کند. مطالعات نشان می دهد نانو تکنولوژی با بهبود مواد و محصولات و تولید مواد کاملاً جدید بر تمام صنایع تأثیر خواهد گذاشت. افزون براین، فعالیت در حد کوچکترین مقیاس ها به پیشرفت های مهم در عرصه هایی مانند الکترونیک، انرژی و پزشکی زیستی خواهد انجامید.

آغاز نانوتکنولوژی

نانو تکنولوژی از یک رشته علمی خاص مشتق نمی شود. با وجودی که نانو تکنولوژی بیشترین وجه مشترک را با علم مواد دارد، خواص اتم و ملکول شالوده بسیاری از علوم است و در نتیجه دانشمندان حوزه های علمی به آن جذب می شوند. برآورد می شود در سراسر جهان حدود 000/20 نفر در نانو تکنولوژی کار می کنند. تحقیقات در مقیاس بسیار ریز در رشته های الکترونیک، نوروبیوتکنولوژی به ترتیب نانوالکترونیک، نانو اپتیکس و نانو بیوتکنولوژی نیز نامیده می شود.

پیشوند نانو از کلمه یونانی به معنای کوتوله مشتق می شود. براساس برآورد شرکت لاکس ریسرچ در نیوریورک، بودجه کل تحقیق و توسعه نانو تکنولوژی دولت ها و شرکت ها در سراسر جهان در سال 2004 بیش از 6/8میلیارد دلار بود. نیمی از این بودجه از جانب دولت ها تأمین می شد. اما به پیش بینی لاکس ریسرچ در سال های آینده، شرکت ها احتمالاً بودجه بیشتری از دولت ها صرف این علم خواهند کرد.

در آمریکا، پس از طرح فرستادن انسان به کره ماه، نانو تکنولوژی بیشترین بودجه را از دولت فدرال دریافت کرده است. در سال ،2004 دولت آمریکا 6/1میلیارد دلار صرف نانو تکنولوژی کرد، یعنی دو برابر بودجه طرح ژنوم انسان در اوج انجام آن. در سال 2005 قرار است 982میلیون دلار دیگر صرف آن شود. در مکان دوم بودجه نانو تکنولوژی ژاپن قرار دارد. بسیاری از کشورهای در حال توسعه مانند هند، چین، آفریقای جنوبی و برزیل جزو کشورهایی هستند که بیشترین بودجه را در این زمینه صرف می کنند.

در خلال شش سال پیش از ،2003 سرمایه گذاری در نانو تکنولوژی توسط سازمان های دولتی هفت برابر شده است. این حجم سرمایه گذاری انتظارات را به اندازه ای افزایش داده است که شاید قابل تحقق نباشد. برخی معتقدند شرکت های نانو تکنولوژی مانند حباب شرکت های اینترنت در سال های اخیر از بین خواهند رفت. اما دلایلی وجود دارد که نشان می دهد درباره مخاطرات آن گزافه گویی شده است. سرمایه گذاران خصوصی اکنون بسیار محتاط تر از دوره رونق شرکت های اینترنت هستند و بیشتر پولی که دولت ها در این زمینه اختصاص می دهند، صرف علوم پایه و فناوری هایی می شود که تا سال ها در اختیار همگان قرار نخواهد گرفت.

با این حال کیفیت برخی محصولات موجود با کاربرد نانو تکنولوژی بهبود یافته است و در چند سال آینده بر تعداد آنها افزوده خواهد شد. مثلاً با افزودن ذرات ریز نقره، بانداژ ضد سوختگی خاصیت ضد میکروبی پیدا کرده است. با اتصال ملکول های ایجاد کننده مانع به فیبر پنبه، پارچه هایی تولید شده است که ضد لکه و بو است. راکت های تنیس با افزودن ذرات ریز تقویت شده است. در درازمدت نانو تکنولوژی به نوآوری های بزرگتری خواهد انجامید، از جمله انواع جدید حافظه کامپیوتر، فناوری پزشکی و روش های تولید انرژی بهتر مانند سلول های خورشیدی.

طرفداران این فناوری می گویند نانو تکنولوژی به تولید انرژی پاک و تولید بدون مواد زائد و غیره خواهد انجامید. مخالفان آن معتقدند نانوتکنولوژی باعث ایجاد نوعی نظام شناسایی بین المللی و آسیب به فقرا، محیط زیست و سلامت انسان خواهد شد. به نظر می رسد هر دو گروه در مورد استدلال های خود گزافه گویی می کنند، اما به هرحال باید از نانو تکنولوژی استقبال کرد.

هدف از نوشتن این تاپیک اشنایی با جنگنده اف-7 بود. جنگنده ایی که در اذهان به بدترین هواپیمای دنیا تبدیل شده بود, هواپیمایی همه از آن به عنوان هواپیمایی که بسیار ضعیف ,برد محدود ,و عدم داشتن تسلیحات پیشرفته یا سیستم های آویونیک کم قدرت یاد میکردند. اما اصل این قضیه این است که این هواپیما هم مانند تمامی هواپیما های دنیا بی نقص نبوده و دارای ایراداتی بوده که غیر قابل انکار است, اما این یک طرف ماجرا هست! مهم ترین مشکل دولت چین برای این هواپیما این بود که قبل از برسی کامل و دقیق به طرح کپی سازی از میگ -های 21 روسی دست به تغییراتی در این هواپیما زد.( مقصر اصلی چین است) که به دلیل داشتن مسایل سعی و خطایی اقدام به فروش این جنگنده با قیمت بسیار پایین به ملل ( کم درآمد) کرد. همین ترفند برای کشور چین بسیار مفید بود, زیرا که با فروش این هواپیما هزینه تحقیقات بر روی این هواپیما برای خیلی سودمند شد.در عین حال با به کار بردن این هواپیما توسط کشورهای کاربر عیوب این جنگنده به مرور زمان بیرون می افتاد و آنها در جهت رفع آن با عنوان ارتقای آها بر می آمدند. هواپیمایی که در حوالی سال 45 تا 50 شمسی ساخته شد و تا الان هم که همه ما در کنار هم هستیم بر روی این هواپیما برسی هایی انجام میشود!( که در اصل هواپیما سازی اشتباه است!!-چون باید تمامی عیوب رفع, و سپس تجارت آنها اغاز شود) که این نشان دهنده تلاش محدود چین برای این هواپیما بود ! مثلا هواپیمایی مثل اف-16 الان دیگر دستخوش هیچ گونه تغییراتی نیست( مگر به سفارشات خاص) چون طرح طبق یک روند ارتقای متعادل پیش رفته یعنی از اول اینگونه نبوده تا با داشتن یک الگوی اولیه اقدام به فروش کنند.به هر حال جنگنده اف-7 مقصر نبوده چون توانایی هایی را که هر هواپیمای جنگی رهگیر شکاری دارد را با خود یدک میکشد.این توانایی ها مثل داشتن یک رادار با برد مناسب با هواپیما ( بیش از 50 کیلومتر)-حمل موشک های قدرتمند کوتاه برد( مازیک R-550 -سایدویندر)-سرعت مافوق صوت- و غیره را دارد!
در ضمن مهمترین مزیت اف-7 سازگاری کامل با هرگونه سیستم آویونیکی یا رزمی میباشد, که مزیت بسیار بالایی است. اف-7 های نیروی هوایی کشور ما نیز از اصل داشتن مرغوبیت کم بی بهره نبوده اند , چون کمی خرید آنها از چین زود اقدام شد.( هر چه دیر تر خریده میشدند- کامل تر بودند)هرچند طر حایی امروزه برای ارتقای انها در نظر گرفته شده!


میگ-21 F یک جنگنده رهگیرکوتاه برد است و اولین الگو از نمونه های میگ-21 بود.اما همین نمونه یکی از هواپیماهایی است که پس از سرویس شدن از طرف خیلی از کشورهای جهان مورد استفاده قرار گرفته و آنها را مسلح کرده است.E-5 نمونه اولیه میگ 21 بود که اولین پروازش را در سال 1955 انجام داد نمایش پرواز در انظار عمومی مردم و در نمایشگاه هوایی در فرودگاه توشینو در موسکودر ژوئن 1956 انجام شد.میگ های 21 اغلب درجنگ ویتنام علیه هواپیماهای ایلات متحده به کار گرفته شد. مابین 26 آوریل 1965 تا 8 ژانویه 1973 فانتوم ها و B-52 های نیروی هوایی امریکا 68 فروند از میگ های 21 را زدند.بیش از 30 کشور از ملل دنیا به اضافه دوستان کشور امریکا با جنگنده میگ 21 پرواز کرده اند.حداقل 15 نگارش از میگ 21 خارج از کشور شوروی تولید شده است.براورد ها چنین است که بیش از 8000 فروند از این جنگنده ساخته شده است که این آمار بیشتر از تولید سایر جنگنده ها میباشد.

تولید این هواپیما در چین به اندازه ایی بود که در هر ماه 14 فروند از این هواپیما را تولید میکردکه در درجه اول آنها را برای صادرات می ساخت!
در سال 1995 پیشنهاد شد که تا سال 2005 حدود 1000 فروند دیگر از این هواپیما تولید شود. اما در حقیقت موجودی خود نیروی هوایی چین 500 فروند پیشنهاد شده است. هواپیمای میگ 21 از سوی ایالات متحده امریکا تحت برنامه خارجی Materiel Acquisition/Exploitation را کسب,و YF-110 را انتخاب کرد.

در سال 1961 دولت شوروی لیسانس کارخانه میگ-21 F-13 را که با موتور R-11 F300 پیش میرفت را به دولت چین تحویل داد.زمانی که تعدادی از هواپیماها و کیت های CKD یا اجرا کننده های ضربتی تحویل داده شد, اما تکنیک های لازم را به طور کامل ارائه نکردند. سری اول هواپبماهای ساخته شده چین در فوریه 1964 آغاز شد و با نام J-7 استفاده شد! طرح اصلی ساخت جنگنده های اف-7 در سالهای 1964-65 به کمپانی چنگدو واگذار شد و قرار شد که کمپانی های گیژو و شینیانگ موتور جنگنده J-7 را تولید و پشتیبانی و حمایت کنند تا زمانی که تولید آن به طور کامل توسط خود چین آغاز شود.اما این طرح ها با شروع انقلاب فرهنگی در چین تحت تاثیر قرار گرفتند.
آزمایشات استاتیکی در نوامبر 1965 کامل شدند.اولین پرواز جنگنده J-7 ساخته شده توسط شینیانگ در 17 ژانویه 1966 انجام شد.تولید جنگنده اف-7 کمپانی چنگدو در ژوئن 1967 سروع شد.طرح ارتقای J-7II ها از سال 1975 شروع شد و اولین پرواز را در 30 دسامبر 1978 تایید شد و قرار تولید کامل به سال 1979 موکول شد.طرح توسعه F-7M ها در سال 1981 شروع شد.(در سالهای اولیه جنگ تحمیلی).J7 III اولین پروازش را در 26 آوریل 1984 انجام داد. افشای طرح اف-7 M در اکتبر 1984 , و تولید آن در دسامبر 1984 آغاز شد. قرار بر این شد که این هواپیما ها را با نام ایر گارد بنامند.اولین تحویل اف-7 های P به پاکستان بود که در سال 1988 انجام شد.اولین اف-7 با نام F-7MP در اواسط سال 1988 با پاکستان تحویل داده شد.اولین اجرای عمومی F-7MG در نوامبر 1996 انجام شد.در سال 1988 چین ابتدا 20 فروند از 60 فروند جنگنده اف-7 اسکای بولتز را به پلکستان تحویل داد.با ارتقای اف-7 های ظاهرا این طور به نظر میرسید که کراچی به داشتن یک هواپیمای کاملا بومی چینی متمایل شود.
جنگنده های اف-7 پاکستان


نمونه های تولیدی فعلی از جت جنگنده اف-7
J-7: نمونه تولیدی اولیه برای گرفتن مجوز از شوروی -ساخته چین / شینیانگ - به تعداد خیلی کم
J-7 I: نمونه اولیه تولیدی جنگنده اف-7 برای نیروی هوایی چین( به سال 1967) که توسط چنگدو ساخته شد.مجهز به توپ 30 میلیمتری و ورودی مخروطی متغیر , این هواپیما برای تولید زیاد مورد قبول واقع نشد,چون کاناپه( صندلی خلبان ) آن مشکلاتی داشت , همچنین از لحاظ ایجکت کردن نیز مسائلی برای ان پیش میامد.
F-7 A: نمونه صارداتی از J-7 I بود که برای آلبانی و تانزانیا صادر شد.
J-7 II: نمونه تغییر داده شده و بهر توسعه داده شده J-7 I بود که از موتور توربوجت WP7B با قدرت تراست 9700 پوند و در حالت پس سوز 13450 پوند استفاده میکرد.همچنین مخزنی به اندازه 720 لیتر هم داشت. برای این منظور مخزن داخلی (وسطی ) هواپیما تا حدودی افزایش یافته بود.در این نمونه سطح ترمز بر پایه سکان عمودی منتقل شد تا اجرای فرود در فرودگاه ها راحت تر باشدو مسافت طی شده کوتاه تر باشد. مشکلات سایبان که موقع ایجکت ایجاد مشکل میکرد برطرف شد و به دنبال آن سایبان قبل از اینکه ایجکت انجام شود پرتاب میشد.نمونه صندلی جدیدی که چنگدو پیشنهاد کرده بودقابلیت ایجکت در ارتفاع صفر و سرعت های کم { 135 نات یا 250 کیلومتر) را داشت.سیستم قطب نمای جدید لانژو روی آن نصب شد.تولید انبوه این مدل از اف-7 بسیار بعید به نظر میرسد چون با به وجود آمدن نمونه های J-7 III , و F-7MG دیگر نیازی شاید به تولید این ورژن نباشد.
F-7B: این مدل از اف-7 نمونه صادراتی هم داشت به نام این مدل از اف-7 توانایی شلیک موشک های R-550 ماژیک فرانسوی را داشت.تعداد 150 فروند از این مدل که شامل F-7M و F-7B میشد را طی سالهای 1982 تا 1983 به مصر, عراق و سودان فروختند.
JJ-7: مدل اموزشی و 2 سرنشینه از اف-7 بود که چینی ها ساختند,این مدل را از ورژن میگ-21 U ( مونگول A ) طراحی کرده بودند. این مدل را کمپانی گیژو در سال 1981 ساخت. FT-7 هم نمونه صادراتی از این هواپیما بود.صندلی ایجکت این مدل ساخت چین بود و نمونه کپی شده مدل اصلی روسی بود , با این تفاوت که نمونه روسی آن از غیر قابل اعتمادتر بود.
FT-7A: چین یک سری از اف-7 های اموزشی را به مصر داده بود و بعد از دیدن مشکل داشتن صندلی های ایجکت روسی آنه که ( اصلی بودند) پیشنهاد داد که انها را بازبینی کندو نمونه های ساخته شده توسط خودش را که در آنها ابتدا سایبان کنار میرفت و سپس صندلی پرتاب میشد را به جای مدل قبلی جاسازی کند.
JJ-7II A: نمونه ارتقا داده شده از مدل JJ-7 II بود که با اویونیک غربی مجهز شده بود مثلا HUD انگلیسی مدل 956 داشت.که امروزه به یک استاندارد برای جنگنده های J-7 تبدیل شده است. F-7 W نیز اولین مدل صادراتی از اف-7 بود که این مدل HUD را داشت. در این مدل تغییراتی در سایبان ها و شیشه های پشت اف-7 داده شد که امروزه از همین مدل دیگر استفاده میشود.
مدل های FT-7B با داشتن آویونیک ساخت کمپانی راکول که از این آوینک برای دیگر مدل های بعدی نیز استفاده کردند.همچنین F-7MB که اولین مدل از اف-7 بود که چهار نقطه حمل مهمات داشت.
نمونه ایی از هواپیمای اف-T 7



F-7M AIRGUARD :




نمونه بهتر و ارتقا داده شده از J-7II بود که آویونیک غربی داشت, و مخصوص صادرات بود.داشتن سیستم های آوینونیک انگلیسی مثل رادار مارکونی( GEC ) مدل 226 اسکای رنجر و HUD مدل 956 و موتور های WP-7B و WP-7BM را میتوان نام برد - ایر گارد دارای یک بال کاملا متفاوت بودکه این امکان را به ان داده بود که در هنگام فرود و تیک اف مسیر کوتاه تری را به اندازه 20 % مدل های قبلی بپیماید. در عین حال با افزایش حالت آیرودینامک در ان در هنگام اجرای نبرد های هوایی , هواپیما بسیار سریع تر شده بود( با همین تغییر حالت در بال ها)
طبق ادعا های مشتریانی که اف-7 ها را خریده اند روی هم رفته ایرگارد 40% از میگ 21 در اجرای عملیات هایی( که از ان خواسته میشود) موثرتر بوده است.همچنین ایرگارد ها توانایی شلیک موشک های هوا به هوای فرانسوی ماژیک R-550 و موشک PL-7 را دارند. ایر گارد ها در سال 1980 به مصر و میانمار فروخته شدند. تا پیش از سال 2000 ازمایشات مختلفی از سوی چینی ها بر روی اویونیک و رادار این هواپیما انجام شد که سعی شد از مدل های دیگر استفاده شود که بعضی از آنه درست نشدو بنابر این تصمیم گرفته شد که سیستم های دیگری را روی ان آزمایش کنند.

J-7MP : بعد از حدود 2 سال استفاده نیروی هوایی پاکستان از ایر گاردها( اف- های M ) در سال 1980 20 فروند از آنها را به کشور چین بازگرداند, هدف از ارسال ایر گارد های پاکستانی ارتقای آنها بود, پاکستان در خواست کرده بود که سیستم های آویونیک و تسلیحاتی این جنگنده را تغییر دهند, به دنبال آن چین 24 فروند از اف-7 های ایرگارد را آپگیرد کرد!برای مثال رادار اسکای رنجر گرینف( اف-آی-ای-آر) ایتالیایی (226- مارکونی GEC ) همچنین ایرگاردهای پاکستانی را به قابلیت حمل و شلیک موشک های سایدویندر AIM-9 ارتقا دادند. رادار ایتالیایی 55 کیلوگرم وزن داشت و آنتن آن یک صفحه مسطح مشبک بود. برد رادار اف-7 های ایرگارد بیش از 50 کیلومتر بودبا این حال رادار انگلیسیتنها 42 کیلوگرم وزن داشت که آنتن آن سهموی شکل( نیم دایره ایی ) بود. اما تنها برد آن 15 کیلومتر بود. اما هر دو رادار از لحاظ طول عمر و کیفیت دارای میانگین عمر 200 ساعت را داشتند.J-7MP را به طور انحصاری بنابر نیاز نیروی هوایی پاکستان اینگونه سازگار کردند. اما چین با استفاده از دانش J-7P تجربه هایی بدست آورد که آنها را به صورت یک استاندارد برای ورژن های بعدی خود اختصاص داد.اختصاص طرح برای F-7 های P و F-7 های MP .
تصاویر از رادار اف-7 و تحقیقات چینی ها با سیمولاتور برای اف- 7 ( MG)



F-7 P : به تازگی این مدل از اف-7 ها ی اسکای بولت را چین برای پاکستان ساخت. تعداد این مدل ساخته شده برای پاکستان حدود 60 فروند است. با راه اندازی این مدل, تعدادی از اف-7 ها که در خدمت پاکستان بوند,طرح ارتقای رادار ایتالیایی گرینف MK-II آنها شروع شد که موفق شد گواهینامه ایزو 9002 را ازKamra Avionics که کارخانه الکترونیک و رادار پاکستان ( PAC) بود- Pakistan Aeronautical Complex- را دریافت کند. در مقایسه ایی که بین گرینف -7 و رادار جدید میتوان دید تنها افزایش 1 کیلوگرمی وزن آن است که به 56 کیلوگرم رسیده است. اما در مورد زاوایای اسکن رادار , تغییر -/ + 20 در جه ایی رادار به جای - /+ 10 درجه ایی گونه اصلی آن است, به عبارتی درجه دید( اسکن ) رادار 2 برابر شده است. ضمنا رادار جدید مجهز به ECM ( اخلالگر الکترونیکی سیگنا لها) و قابلیت دیدن و زدن و همچنین شلیک و زدن را دارد. ( look-down and shoot-down )همچنین این نسل از اف-7 میتواند به طور همزمان4 هدف را رهگیری و در زمان لازم یکی از چهار هدف را دنبال کرده و بزند!
این مدل یک گونه اموزشی به نام FT-7P هم دارد. با این تفاوت که گونه های اف-7 آموزشی چینی فاقد رادار هستند این مدل همانند مدل رزمی اف- 7 پی دارای رادار جنگی بوده به اضافه صندلی های ایجکت شونده مجرد, به طوری که میتوان برای نبرد ها آن را مسلح کرد واستفاده نمود.


J-7 III : که با استفاده از مهندسی معکوس از میگ های-21 MF ( فیشبد J) مصری( ظاهرا) الگو برداری شده است. به وسیله شرکت هواپیما سازی چنگدو ( CAC) در این جنگنده رادار کنترل آتش JL-7( که وزن 100 کیلوگرم و برد 28 کیلومتر و MTBF - طول عمر- 70 ساعت) را داشت و موتور توربو جت لیانگ WP-13 - نمایشگر سربالای و ایونیک جدیدو ظرفیت سوخت بیشتر شد.( تولید آن محدود به 20 تا 30 فروند شد) از فروش این مدل تا کنون گزارشی نشده است. ضمنا این مدل نیز توانایی شلیک آر -550 مازیک فرانسوی را دارد!
JZ-7: گونه اکتشافی از اف- های چنینی که مانند میگ-21 R بود. این هواپیما علاوه بر شناسایی توانایی عکس گرفتن را نیز دارد . همچنینمی توان غلاف های ESM اکتشافی ر ا روی آن توسعه داد.
Saber-II : گونه جایگزین برای سوپر 7 این مدل را کمپانی نورث روپ کروپوریشن با ارتقای F-7P های پاکستان انجام داد. در این مدل ( سابر 2) ورودی موتور در بینی هواپیما دست نخورد به عوض آن رادار این هواپیما تغییر داده شد و رادار جت جنگنده -شکاری اف-20 تایگر شارک به شماره AN/APG-67 ساخت جنرال الکتریک امریکا روی آن نصب شد. اما این برنامه به علت یک سری مسایل اعتراض آمیز در سال 1989 خاتمه داده شد.و به طور نهایی برای هواپیمای FC-1/JF-17 تکامل یافت.
غرب و اف- 7
( طرح سوپر-7 و ارتقای آن که با کمک تکنیک و دانش امریکایی ها بود پس از یک سری مسایل در سال 1989 به پایان رسید.سوپر 7 مانند F-7FS یک رادار بزرگتر و قدرتمند تری داشت, همچنین آنتن های به همراه دیگر اصلاحات زیادتر دیگری روی آن پیاده شد.)
در اواسط سال 1980 انگلستان ارتقای F-7 های M را رد کرد.پس از آن چینی ها توانستند نتایج موفقی را که به مربوط رد طرح آپگرید به سال 1980 میشد را بدست اورند, پیشتر انگلستان پیشنهاد کرده بود که در طرح ارتقای اف-7 های چین موتور جنرال الکتریک F-4040 یا موتور توربو فن پرات اند ویتنی PW 1120 را روی آن نصب کنند.تا اینکه موتور بهتر شود.انتخاب راداری که بتواند امواج مادون قرمز یا دسته های اشعه ماورای بنفش را شامل شود,که این مشخصات در رادار ها درSea Harrier FRS Mk 1 به کار برده شده است یا رادار AN/APG-69 ساخت امرسون .اگر چه تست نصب رادار روی جنگنده اف-7 موفق بود اما طرح ارتقای این هواپیما رد شد!قبل از اینکه موتور ها روی اف-7 ازمایش شوند! چون این موتور و رادار جدید قیمتشان از یک J-7 نو هم گران تر بود!!! ( قیمت آنها 2 میلون دلار آمریکا در سال 1984بود)

J-7E : نمونه ارتقا داده شده گونه J-7 II بود که در سال 1987 تکامل پیدا کرد و قرار شد که جایگزین گونه های J-7 II و اف-7 B باشد. در این مدل سطح بالها ی دلتایی 2 برابر شد, هواپیما از موتور توربوجت WP-13F بهره گرفت و رادار سوپر اسکای رنجر مارکونی انگلیسی روی آن نصب شد.توانایی حمل سوخت بیشتر و مصرف آن هم دستخوش تغییرات مفید شد. قدرت مانور این مدل از جنگنده 45% از F-7 M ها بیشتر بود.طول باند برای لندینگ وتیک اف برای J-7E به 600 متر رسید, این در حالیست که طول باند برای تیک اف J-7 به 1000 متر و 900 متر برای لاندینگ بود. J-7E اولین نمونه از خانواده J-7 بود که به سیستم HOTAS مجهز شد, که از ان به بعد این استاندارد برای مدل های بعدی به کار برده شد.
بالهای تغییر داده شده اف-7


J-7EH : نمونه ساخته شده برای نیروی دریایی که توانایی حمل موشک ای ضد کشتی مثل C-802 را داشت.اما بنابر محدودیت رادار J-7EH این هواپیما نمیتوانست که به طور مستقل با داشتن موشک های ضد کشتی هدف هایی که بودند را مورد اصابت قرار بدهد و با آنها( کشتی ها) درگیر شود! بنابر این اطلاعات هدف یابی میبایست توسط هواپیمای دیگر مثل SH-5 یا Y-8X فراهم میشد.

در طبیعت همواره بلور ها؛ سنگ های قیمتی و نهایتا" نظم در چید مان اشیا حس خوشایندی را به انسان القا و کنجکاوی انسان را بر می انگیزد.
غالبا فیزیک حالت جامد را در نگاه کلی علم بررسی کریستال ها والکترونهای آنها و نحوه ی رفتار الکترون ها متوان نامید.
پر واضح است که مطالعه ی چنین ساختار های خردی نیاز به روش های در حدود دقت آنگستروم دارد.
پس می توان چنین نتیجه ای گرفت که رویت و مطالعه ی این شاخه از فیزیک ارتباط مستقیمی با اشعه ی ایکس دارد
.در کتاب معظم فیزیک حالت جامد نوشته ی چ.کیتل آغاز این شاخه را مربوط به نتایجی میداند که فون لاووه تحت مقاله ای با عنوان" آثار تداخلی پرتو های رونتگن_ایکس_" نوشت.
که منجر به توضیح دادن ساختار بلوری تکرار پذیر گردید.
که بعدا فریدریش و نی پینگ نخستین مشاهدات تجربی خود را از پراش اشعه ایکس توسط کریستال ها گزارش کردند.

می توان به جراء ت عنوان کرد که دانشمندان فیزیک حالت جامد در ایران دراکثریت تعداد ؛ نسبت به سایر گرایش ها هستند.
کتاب کیتل از انتشارات نشر دانشکاهی کتاب جامعی هست که میتوانید از آن اطلاعات کاملتری را بیابید.

جت گردشگران فضایی رونمایی شد

ریچارد برانسون، ثروتمند بریتانیایی و مدیرعامل شرکت هواپیمایی ویرجین آتلانتیک از هواپیمای جتی که توریست های فضایی را به مدار زمین خواهد برد، رونمایی کرده است.

این جت بلند پرواز که چهار موتور دارد، به عنوان سفینه مادر عمل خواهد کرد و سفینه حامل دو خدمه و شش مسافر را به ارتفاع ?? هزارپایی (????? متری) زمین خواهد برد.

به گزارش بی بی سی تاکنون ??? نفر برای این سفر دویست هزار دلاری ثبت نام کرده اند.

آقای برانسون پیشبینی می کند نخستین گروه از گردشگران فضایی ویرجین آتلانتیک تا هجده ماه دیگر راهی مدار زمین شوند.

ویرجین آتلانتیک برای ساخت سفینه مادر طرح گردشگری فضایی خود که شوالیه سفید-? (ایو) نام دارد، با بورت راتان، طراح پیشروی هوا-فضا قرارداد بسته است و  این طرح در کالیفرنیا اجرا می شود.

هنوز مشکلاتی پیش روی اجرا این طرح قرار دارد. هواپیمای شوالیه سفید-? باید از پائیز امسال چندین پرواز آزمایشی را پشت سر بگذارد تا توانایی پروازی و ایمنی آن سنجیده شود.

شوالیه سفید-? یک جت چهار موتوره سفید رنگ است و سفینه مدارگرد که سفینه فضایی شماره ? نام گرفته، در زیر بال های آن بسته می شود.

سفینه فضایی شماره ? در ارتفاع ?? هزار پایی از سفینه مادر جدا می شود و با کمک موتور دوگانه سوز خود تا ارتفاع ?? مایلی ( یکصد کیلومتری) صعود می کند.

سفینه فضایی شماره ? هنوز کاملا آماده نشده است. به گزارش ویرجین آتلانتیک، ساخت این سفینه ?? درصد کامل شده است.

تأیید وجود آب در مریخ

مریخ نشین فونیکس بالاخره با آزمایش روی یک نمونه از خاک مریخی بوسیله ی تحلیل گر گرمایی و گازیِ خود، به نتایج مهمی دست یافت. ویلیام بویتون William Boynton از دانشگاه آریزونا، اعلام کرد: «ما آنجا آب پیدا کردیم! مقداری یخ آب که در گذشته بوسیله ی مریخ گرد اودیسه دیده شده بود. ولی این اولین بار است که آب مریخی را بوسیله ی ابزارهایمان مستقیما می بوییم و لمس می کنیم.»

نمونه ی خاک با یک حفاری به عمق 2 اینچ بدست آمده است. زمانی که بازوی روبوتیک برای اولین بار به این عمق رسید با خاک یخ زده روبرو شد.  با تراشیدن این خاک، به مدت 2 روز در معرض هوا قرار گرفت و مقداری از آب موجود در نمونه تبخیر گردید، در نتیجه برداشتن خاک آسان تر شد.

در طی مراحل بعدی فعالیتهای فونیکس در مریخ، تیم علمی پشتیبانی کننده، تحقیق خواهد کرد که آیا آب موجود در مریخ به اندازه ی کافی گرم می شود تا بتواند برای حیات آماده باشد و آیا ترکیبات شیمیایی کربن دار و دیگر ترکیبات و مواد خام مورد نیاز برای ایجاد حیات در این محیط وجود دارد یا خیر.

Mark Lemmon از دانشگاه A&M محقق دوربین عکاس سطحی فونیکس می گوید: «جزئیات و الگوهایی که ما در سطح مریخمی بینیم، سرزمینی را نشان می دهد که تا جایی که چشم کار می کند مملو از یخ است. ما با برنامه های اندازه گیریِ خاصی که داریم، می توانیم نتایجی که از اطراف بازوی فونیکس بدست می آید را به مقیاس بزرگتری از سطح مریخ نسبت دهیم.»

زیردریائی های جنگی

انواع زیردریائی ها طبیعتا اشکال مختلفی دارند ولی این اشکال گوناگون از یک چهار چوب خاص خارج نمی شوند مگر تغییراتی که به علت نوع مأموریت یا اهدافی که زیردریائی برای آن ساخته شده د ر ساختار آن داده می شوند.زیردریائی ها به روشهای گوناگونی طبقه بندی می شوند. می توان آنها را براساس نوع سلاحی که حمل می کنند طبقه بندی کرد، بر اساس این شیوه، زیردریائی هایی که دارای موشکهای قاره پیمای اتمی در کنار سایر تسلیحات متعارف هستند را اصطلاحا (SSNG) می گویند این زیردریائی ها از لحاظ نیروی محرک نیز اتمی هستند .

تعداد زیردریائی های این نوع که هر کشور صاحب آن حق دارد که داشته باشد توسط پیمان های منع گسترش سلاحهای هسته ای مشخص ومحدود گشته است.

اما زیردریائی هایی که فقط پیشرانه ی اتمی دارند اصطلاحا (SSN) نام دارند ودارای سلاح هسته ای نیستند. در طبقه بندی زیردریائی ها از دیدگاه اندازه و مأموریت های محوله زیردریائی ها یا هجومی سریع که زیردریائی های شکارچی نامیده می شوند که سبک وزن هستند وبا  خدمه ای محدود که تسلیحات آنها شامل فقط اژدرهای سبک و تندرو می باشد و یا زیردریائی های بزرگ وباتسلیحات فراوان.

 از دیدگاه پیشرانه ها می توان زیردریائی ها را به اتمی ودیزل وبرخی نیز برقی هستند تقسیم کرد.

 در مقابل زیر دریایی  های سنگین دارای بیش از110 نفر پرسنل هستند و طول آنها بین 250 تا 400 پا متغیر است که ویژگی این زیردریایی ها , به خصوص نوع اتمی آن توانمندی در باقی ماندن طولانی مدت در زیر آب و توانایی کار در اعماق زیاد واعماق کم به یک اندازه است.

البته نا گفته نماند که زیردریایی های کوچک یک نفره هم وجود دارد که در شناسایی ودیگر ماموریت های ویژه کاربرد دارد.

از آنجایی که یک زیربزرگ دریایی دارای سلاح های گوناگون از قبیل موشکهای اتمی وغیر اتمی ،بالستیک وکروز دوربرد واژدرهای سنگین وسبک وموشکهای ضد کشتی ونیز توانایی مین گذاری و مین روبی می باشد، بنابرین باید دارای سیستم کنترل تسیحات وآتش قدرتمندی  باشد تا بتواند بر این همه سلاح متنوع پیشرفته مطابق ویژگی های جنگی هر کدام از آنها کنترل داشته وآنها را هدایت نماید.

اولین واحد این سیستم ،پایگاه قوی اطلاعاتی از اهداف دریایی ، زمینی و هوایی دشمن که شامل محل استقرار ،ویژگی ها وسرعت وتوانمندی های هدایتی راداری ،لیزری ،مادون قرمز ویا ویدیویی آنها ویا سایر ویژکی های آنها .

این اطلاعات توسط سیستم های قوی فعال وغیر فعال دریافت می شود ،سیستم های گیرنده ی فعال با ارسال سیگنال ، بازخورد آنرا گرفته وتحلیل می نماید ولی سیستم یر فعال صرفاًبه دریافت سیگنال های وارده می پردازد ، بهرحال سیگنال های دریافت شده توسط پردازشگرهای سیار قوی مورد پردازش قرار گرفته و اطلاعات انحرافی مورد تشخیص و جدا سازی قرار می گیرد این سیستم های پردازشگر باید بسیار قدرتمند باشند تا باتوجه به حجم بسیارعظیم اطلاعات دریافتی بتوانند چندین فعالیت پردازشی را برای چندین هدف به طور همزمان انجام داده و نتایج را روی نمایشگرها ومونیتورهای چند کاره نمایش دهد تا خدمه بتوانند تصمیمات لازم ومناسب را در کوتاهترین زمان وبا توانمندی بالا اتخاذ کنند.